اتیکت (به انگلیسی: Etiquette) واژه‌ای انگلیسی است که در اصل از زبان فرانسه وارد انگلیسی شده است (در فرانسه‌ی کهن به شکل Estiquette به کار می‌رفته).

معنی اتیکت در ابتدا به «آداب و رسومی که در همراهی با دیگران باید مورد توجه قرار بگیرند» محدود بوده است. به همین علت هنوز هم معمولاً از اصطلاح آداب معاشرت برای ترجمه اتیکت در فارسی استفاده می‌شود.

اما امروزه معنای اتیکت عمومی‌تر و گسترده‌تر از معاشرت و همراهی فیزیکی با دیگران است و موضوعات بسیار متنوعی از جمله اتیکت در فضای اینترنت (نتیکت)، اتیکت در نامه‌نگاری، اتیکت در برخورد با افراد ناشناس نیز زیرمجموعه‌ی اتیکت محسوب می‌شوند.

محمدرضا شعبانعلی در کتاب صوتی اتیکت، در پاسخ به این پرسش که «اتیکت چیست؟»، اتیکت را زیرمجموعه‌ای از اخلاق مدرن می‌داند و توضیح می‌دهد که توجه به یک مدل ذهنی مشخص، می‌تواند باعث شود که حتی در مواردی که اصول اتیکت رفتاری را به شکل رسمی نیاموخته‌ایم، بتوانیم رفتار و برخورد درست را حدس بزنیم.

برای رعایت اتیکت، فرض اصلی در مدل ذهنی ما باید این باشد که:

«وجود دیگران را به رسمیت بشناسیم و جایی بیشتر از آ‌نچه حق ماست را در محیط خود (خانه، کار، جامعه و جهان) اشغال نکنیم.»

چند نمونه دستورالعمل اتیکت رفتاری

با جستجوی کلمه‌ی Etiquette در گوگل، می‌توانید نمونه‌های کوچک و مختصری در دستورهای اتیکت رفتاری را که افراد، سازمان‌ها و NGO‌های مختلف در قالب کتابچه یا کتاب رایگان تهیه کرده‌اند (اغلب به زبان انگلیسی) پیدا کرده و دانلود کنید.

چند نمونه از این فایل‌ها را در ادامه آورده‌ایم:

• دانلود فایل PDF مربوط به اتیکت رفتار با افراد توانیاب (دارای محدودیت فیزیکی)
• یک دستورالعمل دو صفحه ای برای اتیکت محیط کار (قابل استفاده در بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها)
• دانلود یک مجموعه دستورالعمل برای اتیکت و حرفه‌ای‌گری (فایل PDF)

کتاب اتیکت

یکی از کتاب‌های شناخته شده در مورد اتیکت در دنیا کتاب اتیکت امیلی پست است که اگر چه بخش‌هایی از آن ممکن است با فضای فرهنگی ما سازگار نباشد، اما هم‌چنان منبع شناخته‌شده‌ای در زمینه‌ی اتیکت محسوب می‌شود.

به‌طور خاص، بخشی از کتاب که به آداب معاشرت در محیط کار می‌پردازد، مطالب نسبتاً تازه‌ای دارد که خواندن آن را توصیه می‌کنیم.

کتاب صوتی اتیکت

محمدرضا شعبانعلی هم یک کتاب صوتی اتیکت تهیه کرده که در آن به صورت مختصر (حدود سه ساعت و نیم) به جنبه‌های مختلف اتیکت پرداخته و توضیح داده است که اتیکت یعنی چه. موارد زیر از جمله موضوعاتی هستند که در این مجموعه به آن‌ها پرداخته شده است:

• اتیکت چیست – مقدمه ای درباره اتیکت و تعریف آن
• مدل ذهنی حاکم بر اتیکت
• اتیکت در اماکن عمومی
• اتیکت در مهمانی ها – مهمان بودن و میزبان بودن
• اتیکت در حوزه دادن و گرفتن هدیه
• اتیکت جلسات کاری (حدود سی دقیقه)
• اتیکت حضور در فضاهای نمایشگاهی
• مقدمه ای بر اتیکت در فضای مجازی (حدود بیست و پنج دقیقه‌)

اگر علاقه‌مند هستید که بدانید اتیکت چیست و با جنبه‌های مختلف آن آشنا شوید می‌توانید به صفحه‌ی دانلود فایل صوتی نمونه و خرید کتاب صوتی اتیکت در سایت متمم سر بزنید.