دوست اجتماعی یا Social Friend اصطلاحی است که طی سال‌های اخیر در کشورمان رواج‌یافته است.

البته مفهوم دوست اجتماعی تازه نیست و به قرن‌ها قبل بازمی‌گردد. اما توسعه شبکه های اجتماعی و ارتباطات دیجیتال برپایه‌ی فناوری اطلاعات باعث شده است این مفهوم، ابعاد دیگری به خود گرفته و تعریف دوست اجتماعی در ذهن عموم مردم، با آن‌چه در جامعه‌ی علمی و دانشگاهی می‌شنویم، فاصله بگیرد.

آن‌چه در ادامه می‌خوانید:

• تعریف دوست اجتماعی
• دوست اجتماعی در ایران
• رایج‌ترین معنای دوست اجتماعی در ایران
• مقاله درباره دوستی اجتماعی

تعریف دوست اجتماعی چیست؟

ساده‌ترین تعریف دوست اجتماعی را می‌توانید با تصور سایر توصیف‌های دوستی (مثلاً دوست کاری، دوست خانوادگی و دوست سیاسی) استخراج کنید.

دوستی اجتماعی شکلی از دوستی است که به‌واسطه‌ی فعالیت‌های اجتماعی و در بستر آن شکل می‌گیرد.

دوستی میان کسانی که با هم کوه می‌روند، تئاتر می‌بینند، در مهمانی‌ها شرکت می‌کنند و هم‌کلاسی هستند، همگی می‌تواند با اصطلاح دوست اجتماعی یا Social Friend نام‌گذاری شود.

با این حال طی سال‌های اخیر، اصطلاح Social Friend (بر خلاف آن‌چه در زبان فارسی رایج شده) درباره‌ی شکلی از رابطه‌ به‌کار می‌رود که در بستر شبکه های اجتماعی و به‌واسطه‌ی آن‌ها شکل گرفته است.

به همین علت با جستجوی Social Friend و Social Friendship در مقاله های تحقیقاتی دانشگاهی، عموماً به مقاله‌هایی که بررسی دوست و دوستی در شبکه های اجتماعی پرداخته‌اند خواهید رسید.

دوست اجتماعی در ایران

با توجه به این‌که ما در زبان فارسی، عبارت‌هایی مثل دوستی کاری و خانوادگی را بسیار ساده و راحت به‌کار می‌بریم، کمتر نیاز داشته‌ایم از اصطلاح دوست اجتماعی به شکلی که در زبان انگلیسی رایج است استفاده کنیم.

بسیاری از ما، پس از یک بار رفت‌و‌آمد به خانه‌ی دیگری، خود را دوست خانوادگی در نظر می‌گیریم.

به‌نظر می‌رسد دوست اجتماعی در زبان فارسی، بیشتر برای توصیف دوستی با جنس مخالف با تأکید بر این‌که جنسیت در آن فاکتور اصلی نیست و تمام رابطه به فعالیت‌های اجتماعی محدود است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حتی موارد بسیاری وجود دارد که دوست اجتماعی برای توصیف دوستی در شبکه های اجتماعی (حتی بدون تجربه‌ی قابل‌توجه رابطه در فضای فیزیکی) به‌کار می‌رود.

استفاده از این واژه، باعث شده توصیف رابطه‌ی افراد متأهل یا متعهد (Married / Committed) با افرادی از جنس مخالف، خارج از چارچوب رابطه‌ی اصلی، ساده‌تر شده و دارای بار معنایی منفی نباشد.

رایج‌ترین معنای دوست اجتماعی

می‌توان گفت رایج‌ترین معنای دوستی اجتماعی در حال حاضر، به دوستی از طریق شبکه های اجتماعی و رابطه در شبکه های اجتماعی اشاره دارد. رابطه‌ای که اگر چه در فضای دیجیتال شکل می‌گیرد و حفظ می‌شود، اما گاهی طرفین، دورنمای دوستی فیزیکی را هم از آن در ذهن دارند.

بررسی دوستی اجتماعی در چارچوب اخلاق و جنبه‌های عرفی و حقوقی آن، بی‌تردید فراتر از این توضیح کوتاه واژه‌نامه‌ای است.

اما اگر بخواهیم کارکردهای دوستی اجتماعی را بدانیم و به این فکر کنیم که آیا دوستی اجتماعی مفید است بهترین کار این است که آن را در چارچوب حمایت اجتماعی بسنجیم.

حمایت اجتماعی ابعاد مختلفی دارد که دوستی اجتماعی (چه در شکل فیزیکی و چه دیجیتال) ممکن است بتواند برخی از آن‌ها را تأمین کند.

مقاله درباره دوستی اجتماعی

یافتن مقاله درباره دوست اجتماعی هم دشوار نیست. البته باید به‌خاطر داشته باشیم که دوست اجتماعی در زبان انگلیسی با آن‌چه ما در فارسی می‌گوییم تفاوت دارد و به همین علت، واژه‌ها و عبارت‌های دیگری برای آن به‌کار می‌رود.

کتاب Internet Theory and Research، با وجودی که تمام مقاله‌های آن از منظر کشور ایرلند نوشته شده، هم‌چنان می‌تواند نقطه‌ی شروع مناسبی در این زمینه باشد. خصوصاً این‌که بخش مرور ادبیات مقاله های آن نیز، نسبتاً کامل و مفید است.

مطالعه‌ی فصل دهم این مجموعه که مقاله‌ای به قلم آنه رایس است، می‌تواند آموزنده و مفید باشد.

او عنوان مقاله‌ی خود را چنین انتخاب کرده است: این‌روزها ما همه با هم دوست هستیم. اما تأثیر این دوستی بر روی جوانان از منظر توسعه سرمایه اجتماعی چیست؟

Internet Theory and Research (مجموعه مقاله PDF)