پروژه صفر یا Project Zero، برنامه‌ای است که بیش از نیم قرن است در دانشگاه هاروارد برای افزودن هنر، خلاقیت، نگاه راهکار محور و فاصله گرفتن از آموزش مکانیکی پیگیری می‌شود.

بر اساس توضیحات هوارد گاردنر مدیر پروژه صفر، ریشه‌ی شکل گیری این پروژه را می‌توان در تلاش‌های کسانی مانند جروم برونر (Jerome Bruner) در سالهای ۱۹۵۹ و دهه‌ی شصت میلادی جستجو کرد.

در آن دوره بحث رفتارگرایی در روانشناسی و روانشناسی رفتارگرا به حوزه‌ی آموزش هم نفوذ کرده بود و باعث شده بود که نگاه به آموزش رسمی آکادمیک نسبتاً سطحی و ساده اندیشانه باشد.

گاردنر این مقطع را دوران تغییر نگرش شناختی یا Cognitive Turn می‌نامد. دورانی که آموزش و روانشناسی آموزش به شکل جدی در آستانه‌ی تغییر قرار گرفت و تغییر ذهنیت و مدل ذهنی و پرورش ذهن مسئله یاب و راهکاریاب و توجه به خلاقیت و نیز اهمیت دادن به هنر و نگرش هنری در رشته‌های STEM (علوم، مهندسی، فن آوری و ریاضی) جدی گرفته شد.

پروژه صفر هنوز هم ادامه دارد و دانشگاه هاروارد می‌کوشد با کمک این پروژه، نگاه خشک و مکانیکی حاکم بر آموزش‌های علوم پایه و مهندسی را متحول کند.

تاریخچه پروژه صفر دانشگاه هاروارد

در فایل زیر می‌توانید تاریخچه کامل پروژه صفر دانشگاه هاروارد را می‌توانید از زبان هوارد گاردنر بخوانید.

گاردنر در ابتدای پروژه یکی از علت‌های تدوین این تاریخچه را چنین عنوان می‌کند که ممکن است اتوبوسی با او تصادف کند و بمیرد و بخشی از تاریخچه پروژه صفر ناگفته و ناشنیده باقی بماند:

 The History of Project Zero (Howard Gardner) – PDF version