سیسرو (که گاهی در فارسی از او به صورت سیسرون یاد می‌شود) یکی از نویسندگان، فیلسوفان، متفکران، حقوقدانان، نظریه‌پردازان و سیاستمداران رومی است که حدوداً یک قرن قبل از میلاد مسیح زندگی می‌کرده است.

نویسندگان و مورخان بسیاری، او را از بزرگترین و مشهورترین متفکر تمام تاریخ روم می‌دانند.

دوران او به عصر سیسرو یا Ciceronian Period معروف است و برخی زبان شناسان معتقدند که تاثیر او بر زبان لاتین و آیین سخنوری در اروپا به حدی بوده که تا قرن نوزدهم (بیست قرن پس از مرگش) اغلب سبک‌های سخنوری و سخنرانی در زبان‌های اروپایی، یا تلاش برای تقلید از او بوده و یا در تضاد با روش او شکل گرفته‌اند و رشد یافته‌اند (+).

کدام درست است: سیسرو یا سیسرون؟

نام کامل سیسرو، مارکوس تولیوس سیسرو (به انگلیسی: Marcus Tullius Cicero) است. بنابراین اگر قصد دارید نام رسمی او را به‌کار ببرید، سیسرو انتخاب مناسب‌تری خواهد بود.

اما در بسیاری از منابع فارسی، به اشتباه، به جای واژه‌ی سیسرو از واژه‌ی سیسرون استفاده می‌کنند.

البته بد نیست این را هم بگوییم که سیسرون (Cicerone) در زبان لاتین و نیز انگلیسی و ایتالیایی وجود دارد و اتفاقاً از نام سیسرو اقتباس شده است؛ اما اغلب به عنوان واژه‌ای کلاسیک و به معنای راهنما به کار برده می‌شود.

با توجه به این توضیح، این شکل نام‌بردن از سیسرو (به صورت سیسرون) را هم، نمی‌توان یک اشتباه جدی در نظر گرفت. چرا که به نوعی، احترام به سیسرو است که راهنمایی ارشد برای توسعه مسیر فرهنگ روم (به عنوان یکی از بزرگترین امپراطوری‌های تاریخ جهان) بوده است.

ضمن این‌که چون نام مشابهی در مشاهیر تاریخ وجود ندارد، استفاده از واژه‌ی سیسرون باعث ایجاد ابهام نخواهد شد.

[ مطلب مرتبط: خط مشی متمم در نگارش و تلفظ نام نویسندگان و دانشمندان ]

نوشته ها و کتابهای سیسرو

سیسرو به علت نامه ها و کتابهای زیادی که نوشته است، در تاریخ ماندگار شده و عملاً به یکی از تحسین برانگیزترین متفکران دوران کهن تبدیل شده است.

سیسرو را دانش آموخته سه مکتب بزرگ فلسفی یونانی می‌دانند:

• مکتب رواقی (استیلو و دیدوتوس)
• مکتب اپیکوری (از طریق فائدروس)
• مکتب شکاکیت (سبک لاریسا)

اگر چه سیسرو بر خلاف مکتب اپیکور، به فضایل اخلاقی و خدمت به مردم باور داشت، اما در نوشته های او و ادبیات نگارشی‌اش، به خوبی می‌توان ردپای مکاتب دیگر را هم مشاهده کرد.

سیسرو به عنوان فیلسوف

سیسرو را نمی‌توان یک فیسلوف دانست. چون مطالب و اندیشه‌های کمی است که مستقلاً توسط او به اندیشه‌ی انسان افزوده شده باشد.

اما هنر اصلی او، درک فلسفه یونان و تطبیق آن با فرهنگ لاتین و توسعه و تکمیل آن بود.

نوشته‌ها و کتابهای سیسرون

حدود 900 نامه از سیسرو باقی مانده که عمدتاً برای انتشار تنظیم نشده‌اند. بلکه برای دوستان و خویشاوندان و سیاستمداران ارسال شده‌اند.

با توجه به اینکه نامه ها، برای نشر تنظیم نشده‌اند، آیینه‌ی بهتری از اندیشه ها و دغدغه های روم باستان محسوب می‌شوند.

دانلود فایل PDF منتخب نامه های سیسرو (انگلیسی)

موقعیت سیاسی

سیسرو در سال 63 قبل از میلاد به عنوان کنسول رم انتخاب شد.

در میان تمام کسانی که بدون حمایت خانواده سیاسی و با تلاش و پشتکار و شایستگی خود به سمت کنسول انتخاب شدند، سیسرو رکورد جوان‌ترین فرد را دارد (او در 43 سالگی کنسول شد).

مرگ سیسرو

زمانی که مارکوس آنتونیوس (مارک آنتونی) که یک سیاستمدار نظامی بود، اختیار دولت روم را به دست گرفت، سیسرو در مخالفت با او نامه ها و نوشته های زیادی داشت. سیسرو معتقد بود که فردی مانند آنتونی، جمهوری روم را به سمت دیکتاتوری می‌برد.

آنتونی حکم دستگیری او را داد و سربازانش، سر سیسرو و دست راست او را (که با آن می‌نوشت) قطع کردند و برای نمایش به شهر آوردند تا دیگران بدانند که با دست، هر چیزی را که می‌شود نوشت، نباید نوشت.

چرخیدن دست سیسرو در رم را نماد رشد و تقویت نظام دیکتاتوری روم می‌دانند. ساختاری که چند صد سال ادامه داشت.