جامع و مانع یک صفت است که می‌تواند برای یک تعریف یا یک فهرست یا یک دوره آموزشی یا هر مفهوم مشابه دیگری مورد استفاده قرار گیرد.

جامع به این معنی است که هر چه لازم بوده است در اینجا جمع است (فهرست کامل است).

مانع هم به این معناست که هیچ چیز اضافی در آن وجود ندارد و در واقع از ورود زوائد، ممانعت به عمل آمده است.

تعریف جامع و مانع از بازاریابی مستقیم، یعنی:

• جامع است. پس هر مصداقی از بازاریابی مستقیم پیدا کنید در این تعریف گنجانده شده است.
• مانع است. یعنی موردی را پیدا کنید که بازاریابی مستقیم نیست اما این تعریف در موردش مصداق داشته باشد.

فهرست جامع و مانع از کتابهای روانشناسی عزت نفس، یعنی:

• جامع است. پس هر کتابی که به روانشناسی عزت نفس مربوط باشد، در این فهرست آمده.
• مانع است. یعنی نمی‌توانید کتابی را در این فهرست بیابید که مربوط به عزت نفس نباشد.

همانطور که می‌بینید، تعبیر جامع و مانع را به سادگی نمی‌توان به هر تعریف یا فهرست اطلاق کرد.

چنانکه در مثال فوق، فهرست جامع و مانع از کتابهای مربوط به یک حوزه‌ی خاص، از لحاظ منطقی قابل تدوین به نظر نمی‌رسد.