ماده آلی (به انگلیسی: Organic matter) اصطلاحی است که در گذشته در مقابل ماده معدنی (Mineral) به وجود آمد.
امروز ماده آلی تعبیر دقیقی نیست؛ با این حال، به علت رواج گسترده‌ی آن، این اصطلاح همچنان در کتابها و نوشته‌های علمی هم استفاده می‌شود.
تعریف ماده آلی چیست؟ تفاوت مواد آلی و معدنی در کجاست؟
در گذشته فرض بر این بود که برخی از مواد تنها از مرگ و تجزیه‌ی بدن موجودات زنده به وجود می‌آیند. در مقابل برخی مواد دیگر را می‌توان در خاک و سنگ و معدن یافت.
این مواد که ویژگی مشترک آنها داشتن پایه‌ی کربن است، مجدداً توسط موجودات زنده مورد استفاده قرار می‌گیرند.
معمولاً در ساختار مواد آلی، اتم‌های سبک دیگر مانند هیدروژن، کربن، اکسیژن و نیتروژن نیز وجود دارد.
بنابراین می‌توانیم به عنوان ساده‌ترین تعریف، ماده آلی را بازمانده‌ی مرگ گیاهان و جانوران و ارگانیسم‌های زنده بدانیم.
چوبی که میز و صندلی شما از آن ساخته شده، از بقایای درخت است و یک ماده آلی محسوب می‌شود.
ما انسان‌ها را هم پس از مرگ در خاک دفن می‌کنیم – یا در برخی فرهنگ‌ها می‌سوزانیم – تا دوباره به صورت ماده‌ی آلی به طبیعت بازگردند و باعث غنی شدن خاک شوند.
این خاک قرار است خود مواد آلی‌اش را در اختیار درختان و گیاهان و انسان‌ها قرار دهد و چرخه‌ی مواد آلی را شکل دهد.
حتماً به این نکته توجه دارید که سوخت خودروی شما هم از بقایای موجودات زنده تولید شده و بخش مهمی از آن را ترکیب‌های ارگانیک تشکیل می‌دهند.
ریشه تاریخی شکل‌گیری دسته بندی مواد معدنی و مواد آلی چیست؟
در قرون گذشته تصور می‌شد که موجودات زنده نیرویی حیاتی در درون خود دارند که آنها را از موجودات غیرزنده جدا می‌کند. به مکاتب فکری که این باور را داشتند، Vitalist (حیات‌گرا) می‌گفتند.
به همین علت بود که دانشمندان، قبل از توسعه‌ی علم و روش‌های آزمایشگاهی، مواد باقیمانده از موجودات زنده را با نامی متفاوت و در یک دسته بندی مجزا (تحت عنوان مواد آلی) مورد بررسی قرار می‌دادند.
ماده آلی می‌تواند به شکل آزمایشگاهی تولید شود
امروز می‌دانیم که بسیاری از موادی که در گذشته صرفاً از تجربه‌ی بدن موجودات زنده تولید می‌شدند، به صورت آزمایشگاهی هم قابل تولید هستند. در واقع، ترکیبات آلی را می‌توان به شکل سینتتیک هم تولید کرد.
به همین علت است که تعریف کلاسیک ماده آلی را چندان دقیق نمی‌دانند.
امروزه اصطلاح ماده آلی تقریباً مترادف با موادی که پایه‌ی کربن دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مطلب مرتبط:
سایت پاسخ نامه – که در حال مطالعه‌ی آن هستید – به نوعی واژه‌نامه‌ی جنبی مجموعه‌ی آموزشی متمم است. در صورتی که به توسعه فردی علاقه‌مند هستید می‌توانید فهرست درس‌ها و نقشه‌راه‌های یادگیری متمم را بررسی کرده یا این‌که سرفصل‌های دوره MBA آنلاین ما را ببینید.
فهرست درس‌ها اطلاعات | ثبت‌نام