حسن کامشاد نویسنده و مترجم پرکار ایرانی در سال ۱۳۰۴ به دنیا آمد و پس از یک قرن زندگی در سال ۱۴۰۴ درگذشت. در میان ایرانیان اهل قلم، کمتر کسی است که بازنشستگی‌اش مانند او مولد و موثر بوده باشد.
کامشاد پیش از انقلاب، عضو هیئت‌مدیره شرکت ملی نفت‌کش ایران بود و در زمان انقلاب هم نمایندهٔ شرکت نفت در لندن بود تا این‌که پس از انقلاب در سال ۱۳۶۰ به اجبار بازنشسته شد (+). او هم مثل دکتر محمدرضا باطنی، عزت‌الله فولادوند و نجف دریابندری، از افرادی است که انقلاب آن‌ها را بازنشسته کرد (+). اما آن‌ها از فعالیت‌های فرهنگی خود نکاستند و بلکه بر آن افزودند.
حسن کامشاد (عکس از BBC)
بیشتر آثار کامشاد طی سه دهه بازنشستگی و تا اواخر دههٔ هشتاد منتشر شده‌اند. به‌تدریج، کار کردن دیگر برایش دشوار و دشوارتر شد. اگرچه باز هم تلاش‌هایش را متوقف نکرد.
کامشاد در فروردین ۸۸ در جمع دوستان و علاقه‌مندانش در دفتر مجله بخارا گفت (+): «[ترجمه] هر روز برایم مشکل و مشکل‌تر می‌شود. دستانم به لرزه افتاده و با کامپیوتر و ماشین تحریر هم سروکاری ندارم. بنابراین خیلی قدرت ندارم ولی هنوز به کار ترجمه علاقمندم و اوقاتم اکثر با آن می‌گذرد.»
چند نکته دربارهٔ حسن کامشاد
اسم کامشاد در زمان تولد در شناسنامه حسن میرمحمدصادقی بود که بعداً آن را به حسن کامشاد تغییر داد (+). بنابراین نام رسمی او (و نه اسم مستعار او) حسن کامشاد است.
کامشاد هم‌کلاسی شاهرخ مسکوب بوده است. دوستی آن‌ها تا پایان عمر ادامه داشت و همیشه مسکوب را تحسین می‌کرد. کتاب پایه‌گذاران نثر جدید پارسی با این توضیح به او تقدیم شده است: «به یاد شاهرخ مسکوب. به پاس پایمردی‌اش در دوستی.»
کامشاد در دوران جوانی چپ‌گرا بود و نویسندگان چپ را تحسین می‌کرد. او بعداً تأکید کرد که بخشی از داوری‌های او به همین علت، نیاز مبرم به بازاندیشی دارند (مقدمهٔ کتاب پایه‌گذاران نثر فارسی).
کتاب‌های حسن کامشاد
بیشتر کتاب‌های کامشاد ترجمه، و اندکی از آن‌ها تألیفی هستند. از جمله کتاب‌های ترجمه‌اش که این روزها شناخته‌شده‌اند، می‌شود به عناوین زیر اشاره کرد:
- تاریخ بی‌خردی (باربارا تاکمن)
- دنیای سوفی (یوستین گردر)
- درک یک پایان اثر جولین بارنز (معرفی‌شده در متمم)
- عادات و آداب روزانه بزرگان نوشتهٔ میسن کاری (ما در متمم ترجمهٔ مریم مومنی از این کتاب با عنوان آداب روزانه را معرفی کرده‌ایم)
او هم‌چنین مجموعه‌ای از مقالات نویسندگان پاریس ریویو را هم به اسم «هنر داستان‌نویسی» به فارسی ترجمه کرده است (ما در متمم مجموعهٔ مشابهی را با ترجمهٔ احمد اخوت و به اسم نویسندگان مشغول کارند معرفی و مرور کرده‌ایم).
خود او در میان ترجمه‌هایش به کتاب «تاریخ چیست؟» (نوشتهٔ ادوارد هال کار) توجه و علاقهٔ ویژه‌ای دارد (+).
از کتاب‌های تألیفی او می‌توان به دو اثر مهم اشاره کرد:
سایت پاسخ نامه – که در حال مطالعهٔ آن هستید – واژه‌نامهٔ جنبی سایت متمم است. اگر به مدیریت کسب‌و‌کار و توسعهٔ فردی علاقه‌مند هستید، می‌توانید سرفصل‌های دوره MBA و نقشه راه توسعه فردی متمم را ببینید.