ژانر (Genre) به معنای «تیپ»، «نوع»، «دسته» و «جنس» است. اگرچه اکنون بیش از سه قرن است که ژانر را به عنوان یکی از کلمات زبان انگلیسی پذیرفته‌اند، اما اصل این کلمه فرانسوی است و ریشه لاتین آن به کلمه‌ی Genus باز می‌گردد (+).
کلمه‌ی Gender (جنسیت) هم از همین ریشه‌ی لاتینی است و می‌توان گفت غالب واژه‌هایی که از ریشه‌ی Genus ساخته شده‌اند برای دسته‌بندی به کار می‌روند.
هیچ نوع دسته‌بندی شفاف و مشخصی در مورد ژانرها وجود ندارد که همه‌ی صاحب‌نظران روی آن اتفاق‌نظر داشته باشند. با این حال، برخی از ژانرها بیشتر جاافتاده‌اند و تصویر نسبتاً شفافی از آن‌ها در ذهن مردم و منتقدان شکل گرفته است.
مثلاً وقتی از یک فیلم در ژانر عاشقانه حرف می‌زنیم، همه کمابیش می‌دانیم چنین فیلمی چه نوع محتوا و داستانی دارد. به شکل مشابه، ژانر اجتماعی و ژانر اکشن و ژانر کمدی هم در فیلم‌ها شناخته‌شده‌اند و چارچوب مشخصی دارند.
انواع ژانر کتاب
در کنار ژانرهای سینمایی، یکی دیگر از جاهایی که مفهوم ژانر بسیار به کار می‌رود، حوزه‌ی کتاب و کتابخوانی است. رایج است که در معرفی کتاب، ژانر آن را هم مشخص می‌کنند تا خواننده در مورد خریدن یا نخریدن کتاب بهتر تصمیم بگیرد و نیز، انتظاراتش از کتاب واقع‌بینانه‌تر باشد.
با وجودی که دسته‌بندی قطعی درباره‌ی انواع ژانر کتاب وجود ندارد و بسیاری از ژانرهای کتاب با یکدیگر هم‌پوشانی دارند، اما معمولاً ژانرهای زیر را زیاد می‌‌بینیم و می‌شنویم.
ژانرهای داستانی
فانتزی (Fantasy) داستان – فانتزی (Fantasy-Novel) | مثال: کتاب فرمین موش کتابخوان داستان مدیریتی (Business / Management Novel) | مثال: کتاب پنج دشمن کار تیمی علمی-تخیلی (Science-Fiction یا Sci-Fi) ماجراجویی (Adventure) عاشقانه (Romance) کاراگاهی (Detective) هیجان و تعلیق (Thriller) وحشت (Horror) داستان تاریخی (Historical Fiction) کودکان (Children)ژانرهای غیر داستانی
خاطره (Memoire) زندگینامه (Biography) انگیزشی و موفقیت (Success & Motivation) | مثال: کتاب اثر مرکب آشپزی (Cooking) خودیاری (Self-help) | مثال: کتاب اعتیاد مثبت هنر (Art) سلامت و تناسب اندام (Health & Fitness) آموزشی و کمک‌آموزشی (Educational) مذهبی و معنوی (Religious & Spiritual) سیاسی (Political) علوم اجتماعی (Social Sciences) | مثال: کتاب جامعه پساصنعتی اقتصاد (Economics) ادبیات (Literature) | مثال: کتاب از گوشه و کنار ترجمه روانشناسی (Psychology) حقوق و فلسفه (Law & Philosophy) مدیریت و کسب و کار (Business & Management) | مثال: کتاب جنگل استراتژی | کتاب مدیریت برند خانواده و روابط انسانی (Familiy & Relationship) سفر (Travel) | مثال: کتاب نیم دانگ پیونگ یانگ | کتاب پاریس از دور نمایان شد تاریخچه‌ها (Histories) | مثال: کتاب قرن سیگار | کتاب تاریخچه پولهمواره وقتی از ژانر صحبت می‌شود به دو نکته توجه داشته باشید:
۱) برای بسیاری از ژانرها، زیرمجموعه (Sub-genre) هم تعریف می‌شود. مثلاً ژانر عاشقانه را در نظر بگیرید. همه‌ی آثاری که در ژانر عاشقانه خلق می‌شوند از یک جنس نیستند. عاشقانه‌های تاریخی، عاشقانه‌های جنسی و عاشقانه‌های جنایی، تنها نمونه‌هایی از ژانرهای زیرمجموعه‌ی ژانر عاشقانه هستند.
یا به عنوان مثالی دیگر، برای ژانر فانتزی (تخیلی) هم ژانرهای زیرمجموعه‌ی متعددی تعریف می‌شود. صرفاً به عنوان دو نمونه، Low-fantasy به داستان‌ها و فیلم‌های تخیلی‌ای گفته می‌شود که المان‌هایی جادو و تخیل در آن‌ها وجود دارد. اما این المان‌ها به دنیای واقعی اضافه شده‌اند. در مقابل، High-fantasy به داستان‌های تخیلی‌ای گفته می‌شود که اساساً در جهانی غیرواقعی شکل گرفته‌اند و سهم دنیای واقعی در آن‌ها ناچیز است.
۲) ژانرها تقسیم‌بندی‌های مطلق و قطعی نیستند. مثلاً برخی ژانر روانشناسی و ژانر اقتصاد را مستقل از ژانر علوم اجتماعی و هم‌سطح آن در نظر می‌گیرند. اما گروه دیگری ترجیح می‌دهند ژانر روانشناسی و ژانر اقتصاد را زیرمجموعه‌ی ژانر علوم اجتماعی در نظر بگیرند.
مطالب مرتبط
پاراگراف فارسی (بخش‌های منتخب از کتابهای مختلف)
راهنمای خواندن و خریدن کتاب (فایل صوتی)
سایت پاسخ نامه – که در حال مطالعه‌ی آن هستید – به نوعی واژه‌نامه‌ی جنبی مجموعه‌ی آموزشی متمم است. در صورتی که به توسعه فردی علاقه‌مند هستید می‌توانید فهرست درس‌ها و نقشه‌راه‌های یادگیری متمم را بررسی کرده یا این‌که سرفصل‌های دوره MBA و دوره های توسعه فردی ما را ببینید.
فهرست درس‌ها اطلاعات | ثبت‌نام